Het is een van de diepste quotes ooit. Zo’n quote die steeds nieuwe lagen van waarheid aan je openbaart. Het gevleugelde gezegde van Woody Allen: 80% van alle succes bestaat uit je gezicht laten zien. Als kleine ondernemer pas ik het al jaren toe. Het is eigenlijk een variant op just do it! Als je twijfelt of je ergens wel heen moet, moet je meestal wél gaan. Al is het maar kort. Beter erheen en meteen weer omdraaien dan niet gaan en je de rest van je leven afvragen wat er had kunnen gebeuren als… en vaak ben je nog maar amper gearriveerd en je ontmoet al bijzondere mensen en ruikt alweer nieuwe kansen.
Wat heeft dat allemaal met Israël en het jodendom te maken? Het laatste een beetje omdat Woody Allen van die afkomst is. Het eerste omdat ergens een nieuw land beginnen de ultieme vorm van showing up is. Tachtig procent van het succes van Israël is te danken aan het feit dat miljoenen mensen van heinde en verre daarheen zijn getrokken. Leon Uris’ Exodus heb ik gespeld in mijn jeugd. Een jongensboek is het ontstaan van Israël sowieso. Nu ben ik niet blind natuurlijk voor het feit dat een ander volk de dupe is geworden van deze exodus.
Tja wat moet ik daarmee. Ik ben pacifist. Niet in het leger geweest. Kan alleen maar huiveren bij de gedachten dat de kogels om je oren fluiten, mensen worden opgepakt en gemarteld. Wijken in brand staan met giftige goedjes. Flatgebouwen instorten als kaartenhuizen. Lijken op straat liggen. Zonder oorlog geen landjepik en geen landjepik zonder oorlog. Wat in Israël is gebeurd lijkt op wat in Amerika gebeurde met de Indianen. In Europa met de Kelten die door de Germanen werden gedreven en die weer door de Romeinen. Het is het materiaal waarmee geschiedenis is geschreven. Fysiek heb ik daar rillingen van. Maar psychologisch begrijp ik het goed.
Je hebt een droom en gaat ervoor. Just do it! Een paar duizend jaar lang zeiden de Joden met Yom Kippur tegen elkaar “volgend jaar in Jeruzalem”: L’Shana Haba’ah B’Yerushalayim. En nu zitten ze er en gaan ook de ambassades eindelijk over. Dat is toch als een ambtenaar die zijn hele leven droomt om cowboy te worden. En die dat op zijn vijftigste alsnog gaat doen. Hij neemt eerst paardrijlessen en verschijnt dan op een dag bij een ranch in Amerika of Australië en zegt: “I’m here to take the job”. Tachtig procent van succes is er gewoon heen gaan. Het joodse volk heeft een geweldige discussiecultuur en ze hadden dus nog tweehonderd jaar kunnen stechelen of het Oeganda, Madagascar of toch het Beloofde Land had moeten worden. Het verschil was het moment dat een moedige groep mensen zei: “We gaan!”
En het heeft er alle schijn van dat Israël er over 1000 jaar nog zal zijn. We hebben nu een probleem zo met onze neus bovenop het geweld in Israël te zitten met de moderne media en Youtube, dat we sommige gruwelijkheden die gebeuren niet meer daar kunnen laten waar ze thuishoren – in het duister – en we het fenomeen niet meer in een historisch perspectief kunnen plaatsen. En natuurlijk is de beste hoop dat alle volkeren hun fanatisme afleggen en gaan voor verbroedering. En dan heb je nog zo iets als pragmatisme. Wil je tussen het stof van de kamelen in de woestijn zitten of meedoen aan het grote project van de moderne wereld. De wereld van tech en de robots die er nu aankomen. Die wereld waar Israël in meedraait als geen ander. Puur pragmatisch zou je als Arabier blij moeten zijn met het Israëlische voorbeeld en moeten kijken hoe vooruitstrevend jij met jouw volk of zonder jouw volk kunt worden, in Palestina, Jordanië of Libanon. Who cares?
Als zij dat landje zo verdomd graag willen hebben en je bent al half verjaagd half vertrokken …. laat het dan los. Loop dan nog 1000km door. Tegen kleine kinderen die komen klagen over de vervelende buurjongen zeg ik altijd al: als er ruzie is en je staat niet met de rug tegen de muur loop je weg. Punt. Wat als morgen alle Palestijnen zeggen: het is mooi geweest… we vertrekken! Maar we willen wel X miljard mee als losgeld. Gewoon tegen de VN: “Wij gaan weg. Zeggen jullie maar waarheen, maar we willen wel 1 miljoen per gezin mee.” Je moet ergens beginnen met onderhandelen.
Dus nee. Het joodse volk is gewoon zeer bijzonder. Ze laten overal hun gezicht zien en dat zouden dus meer mensen moeten doen. Groots dromen. En erheen gaan. Naar dat paradijs. Beetje ellebogenwerk. Beetje fantasie. Leugentje om bestwil. En je bereikt je doel. Nogmaals: als pacifist kan ik niet beginnen mee te denken over de Israëlische defensie of offensie. Ik zoek niet te weten wat er in het duister allemaal gebeurt. Ik begrijp de klachten van de Palestijnen. Ik zie hun lijden. En als hun droom is te blijven moeten ze vooral ook daarvoor gaan. En zien waar het schip strand. Op historische schaal is het verhaal Israël gewoon van mythische proporties. De moderne geschiedenis van Israël is zo Bijbels als de oude. Niet te bevatten eigenlijk.
Maar succes is dus aanstekelijk. Focus daarop. Kopieer van anderen hoe zij het hem hebben gefixed. En laat gewoon je gezicht zien! Enne o ja: ben je jaloers, heb je al verloren. Ik bid tot Allah dat dat bij de Palestijnen geen rol speelt want geen karma zo slecht als jaloezie. En verder ben ik er nog helemaal niet eens geweest en bazel ik maar wat …. rondom de werkelijk geweldige quote van het joodse genie Woody Allen!